TL;DR
Category Design is de kunst van het creëren van je eigen markt in plaats van concurreren in een bestaande. Door een unieke categorie te bouwen rond jouw oplossing, positioneer je jezelf als ‘category king’ en vergroot je je merkwaarde, zichtbaarheid en winstpotentieel..
De meeste bedrijven proberen beter te zijn dan hun concurrent. Slimmere bedrijven creëren een markt waar ze geen concurrentie hebben. Dat is het principe van category design, een strategie waarbij je niet vecht om marktaandeel, maar een volledig nieuwe categorie ontwerpt waarin jij de standaard zet.
In plaats van te vragen “hoe win ik van mijn concurrent?”, vraag je: “hoe maak ik een categorie waarin ik automatisch win?”. Denk aan Airbnb (geen hotel), Tesla (geen traditionele auto) of Tony’s Chocolonely (geen standaard chocolademerk). Ze creëerden elk hun eigen markt door anders te denken en hun merk te bouwen rondom een uniek probleem en een vernieuwende oplossing.
De slimste bedrijven vechten niet om marktaandeel, ze creëren hun eigen markt.”
Wat is category design precies?
Category design is het proces waarbij een bedrijf een nieuwe productcategorie bedenkt, benoemt en eigent. In plaats van mee te doen aan een bestaande strijd, bouw je een nieuw speelveld.
Een eenvoudig voorbeeld: toen Apple de iPhone lanceerde, creëerden ze niet zomaar een betere telefoon. Ze maakten de categorie ‘smartphone’. Door een nieuwe betekenis te geven aan wat een telefoon kon zijn, veroverden ze een markt die nog niet bestond.
Deze aanpak combineert strategie, storytelling en branding. Je vertelt een overtuigend verhaal over waarom jouw manier van denken anders is en waarom de wereld dat nodig heeft.
Waarom category design belangrijk is voor je merkstrategie
De meeste merken proberen zich te differentiëren binnen bestaande markten, maar dat is steeds moeilijker. Er zijn al talloze spelers, producten lijken op elkaar en prijsdruk neemt toe.
Category design doorbreekt dat patroon. Het zorgt voor:
-
Unieke positionering: Je bent niet “één van de velen”, maar de eerste in jouw categorie.
-
Thought leadership: Jij bepaalt de spelregels van de markt.
-
Langdurige merkwaarde: Als ‘category king’ groeit je merk automatisch mee met de categorie zelf.
Volgens marketingexperts van Whello en Shopify is dit dé sleutel tot een duurzame marktpositie. Bedrijven die hun eigen categorie creëren, bouwen sterker merkvertrouwen op en trekken vanzelf de juiste doelgroep aan.
De bouwstenen van een sterke category design strategie
Een succesvolle category design strategie rust op drie pijlers: inzicht, framing en dominantie.
1. Inzicht – ontdek het probleem dat niemand nog ziet
De basis van category design is het herkennen van een probleem dat nog niet goed wordt opgelost. Denk als een innovator: waar klagen klanten over? Wat wordt als “normaal” geaccepteerd, maar kan beter?
Bijvoorbeeld: Tony’s Chocolonely zag dat de chocolade-industrie ongelijk en oneerlijk was. Hun nieuwe categorie? “Slave-free chocolade.”
2. Framing – geef betekenis aan de nieuwe categorie
Framing is het creëren van een verhaal rond jouw oplossing. Waarom bestaat deze categorie, en waarom is ze belangrijk?
Gebruik storytelling marketing om emotie en urgentie te verbinden aan jouw visie. Merken als Patagonia en Tesla gebruiken dit perfect. Ze koppelen hun product aan een hoger doel dat resoneert bij hun doelgroep.
3. Dominantie – bouw je marktpositie
Zodra je categorie duidelijk is, moet je consistent communiceren. Denk aan branding, tone of voice, visuele identiteit en PR.
Zorg dat klanten, media en partners jouw categorie-termen overnemen. Zo word jij automatisch de category king, het merk dat mensen associëren met de nieuwe oplossing.
Hoe je zelf een nieuwe markt kunt creëren
Het creëren van een nieuwe markt lijkt groot, maar het begint klein. Volgens Ondernemersplein en De Communicatiemakers kun je dit stapsgewijs aanpakken:
- Onderzoek je doelgroep – Gebruik marktsegmentatie om inzicht te krijgen in specifieke frustraties of wensen.
- Definieer je categorie – Benoem wat er anders is aan jouw aanpak. Geef het een naam die blijft hangen.
- Ontwikkel een uniek verhaal – Beschrijf niet alleen wat je doet, maar vooral waarom het ertoe doet.
- Creëer sociale bewijskracht – Laat klanten jouw verhaal vertellen via testimonials, pers en social media.
- Blijf herhalen – Categoriecreatie vraagt om herhaling en consistentie. Alleen zo claim je de categorie in de hoofden van je publiek.
Van innovatie naar marktleider – word een ‘category king’
De term category king verwijst naar merken die hun eigen categorie domineren. Uit onderzoek van Play Bigger blijkt dat category kings tot wel 76% van de totale winst in hun categorie pakken.
Voorbeelden:
-
Tesla domineert de categorie elektrische premium auto’s.
-
Zoom werd synoniem met videobellen.
-
Dyson creëerde de categorie ‘high-tech stofzuigers’.
De les? Wie zijn categorie ontwerpt, bepaalt de regels en pakt de winst.
Category design in de praktijk: hoe begin je?
Stap 1 – Denk anders
Vraag jezelf af: “Welke overtuiging in mijn branche is fout, en wat als ik het tegenovergestelde doe?”
Stap 2 – Verwoord je visie
Gebruik een duidelijke, menselijke boodschap. Geen jargon, wel betekenis.
Stap 3 – Bouw een community
Nodig klanten en partners uit om jouw categorie te omarmen. Maak ze deel van de beweging.
Category design is geen marketingtruc, maar een manier van denken. Het helpt je om niet te concurreren, maar te creëren. Door een duidelijke visie, sterke storytelling en consistente merkstrategie kun je jouw eigen markt bouwen en de category king worden die anderen volgen.
Werk aan jouw category design strategie
Wil jij niet langer concurreren op prijs of zichtbaarheid, maar je eigen markt creëren?
Laten we samen jouw category design strategie bouwen, van positionering tot storytelling
Plan een strategiegesprek en ontdek hoe jij de category king van jouw branche wordt.
